Phan Hoàng Đức
Hệ thống bôi trơn xe ô tô là một bộ phận quan trọng để đảm bảo hoạt động ổn định và hiệu quả của động cơ.
Hệ thống bôi trơn có cấu tạo gồm các thành phần chính như bình dầu, bơm dầu, bộ lọc dầu, van giảm áp, van xả áp, ống dẫn dầu và các điểm bôi trơn.
Nguyên lý hoạt động của hệ thống bôi trơn là dùng bơm dầu để cung cấp dầu bôi trơn cho các bộ phận ma sát trong động cơ, giảm thiểu ma sát, nhiệt độ và mài mòn, tăng tuổi thọ và hiệu suất của động cơ.
Hệ thống bôi trơn cũng có công dụng làm mát, làm sạch, chống ăn mòn và niêm phong cho động cơ. Để hệ thống bôi trơn hoạt động tốt, người sử dụng xe ô tô cần bảo dưỡng định kỳ, thay dầu và lọc dầu theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc khi có dấu hiệu bất thường.
Sau đây, Toyota Mỹ Đình sẽ chia sẻ với quý khách hàng cấu tạo, nguyên lý hoạt động và công dụng của hệ thống bôi trơn trên xe ô tô. Nếu bạn đang quan tâm đến những thông tin này thì hãy theo dõi tiếp nội dung quan trọng sau đây nhé.
1. Hệ thống bôi trơn là gì?
Hệ thống bôi trơn của xe ô tô là một bộ phận quan trọng để đảm bảo hoạt động ổn định và hiệu quả của động cơ. Hệ thống bôi trơn có chức năng cung cấp dầu bôi trơn cho các bộ phận ma sát trong động cơ, giảm thiểu ma sát, nhiệt độ và mài mòn, tăng tuổi thọ và hiệu suất của động cơ.
Hệ thống bôi trơn cũng có chức năng làm mát, làm sạch, chống ăn mòn và niêm phong cho động cơ. Hệ thống bôi trơn có cấu tạo gồm các thành phần chính như bình dầu, bơm dầu, bộ lọc dầu, van giảm áp, van xả áp, ống dẫn dầu và các điểm bôi trơn.
Chất bôi trơn phổ biến nhất là dầu khoáng hoặc dầu nhớt tổng hợp, với độ nhớt thích hợp. Sự hoạt động ổn định của hệ thống này sẽ giúp cho chất bôi trơn được phân phối đều và thường xuyên trên các chi tiết cần thiết bên trong động cơ.
Đây là một trong những bộ phận rất quan trọng của xe ô tô. Nếu không có hệ thống này hoặc nó bị hư hỏng sẽ có nhiều vấn đề nghiêm trọng xảy ra cho động cơ. Chẳng hạn như động cơ quá nhiệt, bó/kẹt máy, mài mòn quá mức… Do đó, động cơ xe dễ bị hao mòn và giảm tuổi thọ.
Sau đây, bạn hãy cùng tìm hiểu về sơ đồ cấu tạo của hệ thống bôi trơn trên xe ô tô để xem nó có những thành phần nào nhé.
2. Sơ đồ cấu tạo của hệ thống bôi trơn
Hệ thống này được cấu tạo bởi các thành phần chính sau đây:
Bơm dầu
Đây là bộ phận cung cấp dầu tới các bề mặt cần bôi trơn bên trong động cơ. Trong quá trình hoạt động, các cặn bẩn phát sinh trong quá trình hoạt động của động cơ có thể làm tắc bơm dầu. Khi đó, các bộ phận trong động cơ sẽ không được bôi trơn đầy đủ dẫn đến hư hỏng, thậm chí động cơ cơ thể bị kẹt hoàn toàn. Vì vậy, người dùng cần chú ý thay bộ lọc cũng như thay dầu nhớt định kỳ.
Bộ lọc dầu
Theo thời gian, dầu động cơ sẽ nhiễm bẩn dần do cặn bẩn (mạt kim loại, muôi than…) hình thành trong quá trình hoạt động của động cơ. Bộ lọc dầu có nhiệm vụ làm sạch dầu cung cấp từ bơm dầu khỏi các cặn bẩn kể trên trước khi cung cấp tới bề mặt của các chi tiết cần bôi trơn. Bộ lọc dầu được lắp đặt tại một số vị trí nhất định trên hệ thống bôi trơn.
Két làm mát dầu
Ở một số kiểu xe, két làm mát dầu được trang bị với mục đích tản nhiệt cho dầu động cơ. Điều này giúp duy trì dầu động cơ luôn ở nhiệt độ làm việc thích hợp.
3. Nguyên lý làm việc của hệ thống bôi trơn
Nguyên lý làm việc của hệ thống bôi trơn là sự lưu thông tuần hoàn của dầu bôi trơn trong hệ thống, đảm bảo giảm ma sát, nhiệt độ và mài mòn của các bộ phận trong động cơ.
Theo nguyên lý này, dầu bôi trơn được bơm từ bình dầu đến các bộ phận cần bôi trơn như trục khuỷu, trục cam, xi lanh, bạc đạn, van, nắp máy, v.v. Sau đó, dầu bôi trơn được hút trở lại bình dầu để tái sử dụng. Quá trình này diễn ra liên tục khi động cơ hoạt động, giúp tăng tuổi thọ và hiệu suất của động cơ.
Từ nguyên lý này có thể thấy, khi động cơ hoạt động, dầu bôi trơn từ đáy các-te sẽ được bơm dầu hút và vận chuyển đến lọc dầu. Từ bộ lọc, dầu sẽ được cung cấp tới bề mặt các chi tiết cần được bôi trơn như piston, xi lanh, trục cam – bạc trục cam, trục khủy – bạc trục khuỷu, nắp máy, con đội… Ngoài ra dầu cũng sẽ được cung cấp tới các hệ thống sử dụng áp suất dầu để hoạt bên trong động cơ như hệ thống điều khiển pha phối khí (VVT-i)… Sau cùng, dầu sẽ được hồi trở về đáy các-te để tái sử dụng.
Như vậy, có thể thấy nguyên lý hoạt động của hệ thống này quá trình lưu thông tuần hoàn, đều đặn của chất bôi trơn qua các bộ phận. Từ đó, đảm bảo cho các chi tiết của động cơ được bôi trơn đầy đủ và hoạt động ổn định hơn.
4. Công dụng của hệ thống bôi trơn trên ô tô
Dưới đây là các công dụng cụ thể của hệ thống bôi trơn mà người dùng nên biết:
- Bôi trơn các bề mặt có chi tiết chuyển động tương đối với nhau để giảm ma sát
- Làm sạch các bề mặt chuyển động tương đối khỏi các cặn bẩn phát sinh trong quá trình hoạt động để giảm mài mòn
- Tản nhiệt và làm mát các chi tiết
- Chống oxy hóa và bảo vệ bề mặt các chi tiết
- Góp phần bao kín buồng đốt khi động cơ hoạt động.
5. Các phương pháp bôi trơn động cơ ô tô
Ở mỗi loại động cơ sẽ có những cách bôi trơn khác nhau. Một số phương pháp bôi trơn mà người dùng có thể tham khảo gồm:
5.1 Phương pháp bôi trơn bằng vung té dầu
Đây là hệ thống tận dụng chuyển động của các chi tiết (trục khuỷu, thanh truyền, bánh răng…) để vung té dầu lên các bề mặt cần bôi trơn. Hệ thống này đơn giản, không cần các thiết bị riêng biệt, tuy nhiên hiệu quả bôi trơn cho các chi tiết ở xa và trên cao kém.
5.2 Phương pháp bôi trơn hỗn hợp
Đây là cách bôi trơn có thể áp dụng được trên hầu hết các động cơ ô tô. Phương pháp này kết hợp bôi trơn cưỡng bức và bôi trơn vung té dầu.
5.3 Hệ thống bôi trơn cưỡng bức
Hệ thống này dùng bơm dầu để vận chuyển dầu đến các chi tiết cần bôi trơn. Loại hệ thống này sẽ có thêm những các chi tiết riêng biệt để để đảm bảo chất lượng bôi trơn tốt và ổn định. Hệ thống này được ứng dụng trong hầu hết các dòng xe ô tô.
5.4 Bôi trơn bằng dầu pha vào nhiên liệu
Với phương pháp bôi trơn này, dầu sẽ được pha vào nhiên liệu xăng với tỷ lệ nhất định (1/20 hoặc 1/50). Dầu được pha vào xăng theo hỗn hợp nhiên liệu đi vào buồng đốt. Tại đó, dầu sẽ đọng lên bề mặt các chi tiết và bôi trơn trực tiếp các bề mặt đó. Hệ thống này đơn giản tuy nhiên hiệu quả bôi trơn thấp và thường chỉ được sử dụng cho các động cơ 2 kỳ nhỏ.
6. Khi nào cần bảo dưỡng hệ thống bôi trơn trên ô tô?
Bảo dưỡng bộ phận này là việc làm cần thiết và nên thực hiện định kỳ.
6.1 Mục đích bảo dưỡng
Quá trình bảo dưỡng sẽ đảm bảo hệ thống bôi trơn luôn hoạt động ở tình trạng tốt và kéo dài tuổi thọ của động cơ. Ở mỗi kỳ bảo dưỡng, các kỹ thuật viên sẽ giúp:
Kiểm tra số lượng và chất lượng dầu bôi trơn.
Kiểm tra, vệ sinh hoặc hoặc thay thế những hạng mục hao mòn theo thời gian (dầu, bộ lọc dầu…) để đảm bảo hiệu suất làm của hệ thống.
Kịp thời xác định được những hư hỏng, phát sinh trong quá trình sử dụng và khắc phục nhằm đưa hệ thống về trạng thái làm việc tốt nhất.
6.2 Khi nào bạn cần bảo dưỡng hệ thống bôi trơn?
Thời gian bảo dưỡng đối với hệ thống bôi trơn sẽ phụ thuộc và từng loại xe và điều kiện sử dụng xe khác nhau (thông thường giao động từ 5.000 – 10.000 km hoặc 6 – 12 tháng tùy điều kiện nào đến trước.
7. Một số hư hỏng thường gặp trên hệ thống bôi trơn
Trong quá trình sử dụng, bộ phận này có thể gặp phải những hư hỏng sau đây:
7.1 Tiêu thụ dầu quá mức
Hư hỏng này xảy ra có thể do một số nguyên nhân như: hệ thống bị rò rỉ dầu hoặc dầu bôi trơn đi vào buồng đốt động cơ và bị đốt cháy. Những hiện tượng này làm cho lượng dầu bị hao hụt.
7.2 Áp suất dầu thấp
Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng áp suất dầu thấp. Trong đó những nguyên nhân thường gặp nhất bao gồm: dầu bôi trơn loãng, bơm dầu bị mòn, đường dẫn dầu bị tắc nghẽn.
7.3 Áp suất dầu cao
Hiện trạng trên có thể gây ra bởi hư hỏng liên quan đến van an toàn của bộ lọc dầu hoặc tắc nghẽn trên đường dầu của hệ thống
Khi gặp các vấn đề như trên, người dùng cần kịp thời liên hệ và đưa xe đến các Đại lý ủy quyền của Toyota Việt Nam để kiểm tra và sửa chữa nếu cần thiết, tránh gây nên các hư hỏng phát sinh trong quá trình vận hành xe.
Đặc biệt, để đảm bảo quá trình bảo dưỡng, sửa chữa diễn ra nhanh chóng, hiệu quả, khách hàng sử dụng xe ô tô Toyota có thể tham khảo và đặt lịch dịch vụ bảo dưỡng nhanh. Khi sử dụng dịch vụ này, thời gian chờ đợi tại trạm bảo dưỡng chỉ còn 60 phút, thay vì 2 – 3 tiếng ở dịch vụ bảo dưỡng thông thường.
Xem thêm: Danh sách các dòng xe Toyota mới nhất
8. Hậu quả nếu không bảo dưỡng hệ thống bôi trơn thường xuyên
Nếu không bảo dưỡng thường xuyên hệ thống bôi trơn xe ô tô, bạn có thể gặp phải những hậu quả nặng nề như sau:
- Động cơ bị hư hỏng do không được bôi trơn đủ, gây ra ma sát, nhiệt độ và mài mòn cao. Trong trường hợp xấu nhất, động cơ có thể bị bó cứng hoặc cháy nổ.
- Dầu bôi trơn bị ô nhiễm, phân hủy hoặc tiêu thụ quá mức do tạp chất, muội than, mạt kim loại, khí nén, nước, axit, v.v. lẫn vào. Điều này làm giảm khả năng bôi trơn, làm mát, làm sạch và chống ăn mòn của dầu.
- Áp suất dầu bị giảm do lò xo ở van xả yếu, bơm dầu bị mài mòn, tắc nghẽn đường dầu, dầu bị loãng, đường dầu bị nứt và vòng bi bị mòn. Điều này làm giảm lưu lượng dầu đến các bộ phận cần bôi trơn, gây ra tiếng ồn, rung động và hao mòn.
- Chi phí sửa chữa và bảo trì xe tăng cao do phải thay thế các bộ phận hư hỏng, mua dầu mới và phụ tùng thay thế.
Vì vậy, bạn nên bảo dưỡng hệ thống bôi trơn xe ô tô định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất ô tô hoặc khi có dấu hiệu bất thường. Bạn cũng nên kiểm tra mức dầu, áp suất dầu, lọc dầu và các bộ phận khác của hệ thống bôi trơn thường xuyên để đảm bảo hoạt động ổn định và hiệu quả của động cơ.
8. Tổng kết
Như vậy chúng ta có thể thấy rằng hệ thống bôi trơn trên xe ô tô có vai trò rát quan trọng, bởi nó giúp cho quá trình hoạt động của các bộ phận động cơ xe ô tô được thông suốt và hiệu quả. Bạn nên thường xuyên chú ý bảo dưỡng xe ô tô Toyota thường xuyên, đặc biệt là hệ thống bôi trơn để đảm bảo quá trình vận hành của chiếc xe luôn được hiệu suất, tránh rủi ro hỏng hóc có thể xảy ra.
Bạn có thể đặt lịch hẹn bảo dưỡng xe Toyota định kỳ tại Toyota Mỹ Đình theo số Hotline: 094.676.99.88 bằng cách gọi điện đến số Hotline, hoặc điền vào form yêu cầu tư vấn sau đây, các chuyên viên tư vấn của Toyota Mỹ Đình sẽ liên hệ và giải đáp thắc mắc của bạn trong thời gian nhanh nhất.
Đặt lịch hẹn bảo dưỡng hệ thống bôi trơn xe ô tô Toyota: https://toyotamydinh.com.vn/dat-lich-hen-dich-vu
